
Post proelium…
Pater meus, ille vir subridens tam mitis,
Uno cum milite dilect(o) ex ceteris,
Eximio virtut(e) et statur(a) elata,
In equo lustrabat, victoria parata,
Campum morte stratum quem nox inumbrabat.
Sonitus in umbra leves audiebat.
Hispanus aliqui, pervict(o) ex agmine,
Qui corpus cruentum trahebat tramite,
Infract(um) et lividum, fer(e) exanimatum,
Miser singultabat : « Misero da potum ! »
Tum pater commotus dat militi suo
Utriculum vini dependens cingulo,
Et jubet : « Agedum, misero da potum ! »
Subito cum miles pronus ad Hispanum
Esset, iste Maurus fusciore cute
Telum corripuit, abditum sub veste,
Patris caput petens, clamavit « In crucem ! »
Ictus tam propinquus excussit cassidem
Et equus gradum recessit unum retro.
« Age, pater inquit, tamen potum cedo! »
Après la bataille
Mon père, ce héros au sourire si doux,
Suivi d’un seul housard qu’il aimait entre tous
Pour sa grande bravoure et pour sa haute taille,
Parcourait à cheval, le soir d’une bataille,
Le champ couvert de morts sur qui tombait la nuit.
Il lui sembla dans l’ombre entendre un faible bruit.
C’était un Espagnol de l’armée en déroute
Qui se traînait sanglant sur le bord de la route,
Râlant, brisé, livide et mort plus qu’à moitié,
Et qui disait : « A boire, à boire par pitié ! »
Mon père, ému, tendit à son housard fidèle
Une gourde de rhum qui pendait à sa selle,
Et dit : « Tiens, donne à boire à ce pauvre blessé. »
Tout à coup, au moment où le housard baissé
Se penchait vers lui, l’homme, une espèce de Maure,
Saisit un pistolet qu’il étreignait encore,
Et vise au front mon père en criant : Caramba !
Le coup passa si près que le chapeau tomba
Et que le cheval fit un écart en arrière.
« Donne-lui tout de même à boire », dit mon père.
Victor Hugo (1802 – 1885), La Légende des siècles (1859)
(Victor Hugo ceteros undevicesimi saeculi scriptores magno numero et varietate operum suorum praevaluit ; tam carmina scripsit quam fabulas in theatro vel in ficta narratione passis verbis. Civitatis vitae quoque fuit particeps quam ob rem viginti annos exsul fuit antequam Res Publica Tertia instituta est.)